Een duurzame toekomst van dit gebied is alleen mogelijk door het natuurlijk systeem van bodem en water centraal te stellen. Met de partners werken we daarom aan een robuuster watersysteem in combinatie met het versterken van de onderscheidende kwaliteit van het Veluwe-IJsselgebied. In brongebieden streven we naar een betere sponswerking. Bij de groei van Apeldoorn is een aantrekkelijke, waterinclusieve, klimaatbestendige en energieneutrale leefomgeving gewenst.

Voor de IJsselvallei wordt door veel gebiedspartners, waaronder het waterschap, al een masterplan gemaakt voor een ‘vitaal, weerbaar en veelkleurig landschap’. Dit sluit aan op de gebiedsprocessen WaardeVOL Brummen en Soerens Beekdal, in Lampenbroek en het Voorsterbeeksysteem. Ook in Vaassen Emst en in Wenum-Wiesel zijn gebiedsprocessen gaande over het vasthouden van water in combinatie met natuur, recreatie, cultuurhistorie, landschap, wonen en werken.

Oostflank Veluwe (sprengen/grift)

Op de hoge gronden van de Veluwe is grondwatersysteemherstel via infiltratie en het beperken van waterafstroming nodig. Dit kan door klimaatbestendig bosbeheer (vervanging van naaldbossen door loofbomen en extensivering van landbouw op de flanken), de aanleg van klimaatbossen en het vasthouden van water in de boven- en middenlopen van de beken en sprengen. We zetten ons met de partners in om het erfgoed van bronnen, sprengen en watermolens te bewaren en toegankelijk te houden voor recreatie.

Beekdalen

De bovenlopen van beekdalen ontwikkelen we waar dat kan als natuurlijke bronlandschappen en doorstroomvenen, zoals dat nu al succesvol gebeurt in Epe bij het Wisselse veen. De Grift staat hoog op de prioriteitenlijst en we werken hier aan een ecologische verbindingszone. Op rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) Epe wordt het duurzame en unieke biopolymeer Kaumera gewonnen uit aeroob Nereda korrelslib.

Weteringengebied

Het weteringengebied is een watersysteem met een gecontroleerd peil en het krijgt water via het Toevoerkanaal. Dit gebied biedt daarom goede perspectieven voor natuurinclusieve kringlooplandbouw. We werken hier met de gebiedspartners aan een kringlooplandschap op een levende bodem. De weteringen willen we slimmer benutten als regionale waterbuffer. We onderzoeken de toekomst van gemaal Terwolde in relatie tot het vasthouden van water in het gebied. Er hoeft dan mogelijk minder water te worden gepompt van en naar de IJssel.

Biodiversiteit

Door aanleg van natuurvriendelijke oevers en zones met een flexibeler peilbeheer wordt meer CO₂ vastgelegd in de bodems, wordt de biodiversiteit in dit landschap verbeterd en stijgt de belevingswaarde voor kleinschalige recreatie. Door het werk aan de opgaven Kader Richtlijn Water van De Fliert en de weteringen bouwen we aan een gezonde leefomgeving met ruimte voor waterrecreatie.

Waterberging

We verkennen mogelijkheden van een waterbergingsgebied bij Nijbroek en de benedenstroomse natuurontwikkeling Hattemerpoort en Hoenwaard. In het kader van de actualisatie van het peilbesluit herzien we samen met de omgeving het waterpeil Noordelijke IJsselvallei. rwzi Terwolde wordt gerenoveerd waarbij hergebruik van materialen en circulariteit het uitgangspunt is.

Groene hart IJsselvallei

Met de gemeente Apeldoorn streven we naar een aantrekkelijke en groene leefomgeving. Het herstellen en zichtbaar maken van beken in de stad is daarvan een sprekend voorbeeld. Hierbij worden beekzones gecreëerd die  ruimte bieden aan verbetering van grondwaterbeheersing, afgekoppeld regenwater, natuurontwikkeling, recreatie en cultuurhistorie met verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. Bij de verdere ontwikkeling van Apeldoorn spelen de ondergrond en het watersysteem een belangrijke rol bij keuzes over hoe en waar kan worden gebouwd. Het bekensysteem en het Apeldoorns Kanaal kunnen worden ingericht als waterbuffer (klimaatkanaal), waar in natte periodes water kan worden vastgehouden. Dat water kan in droge periodes weer worden benut.

Klimaatrobuust

Het gebied rond de A1 en de landgoederen bij Twello is een belangrijk brongebied voor de weteringen. Samen met de gemeente Apeldoorn, Voorst, de provincie en Natuurmonumenten werken we aan een klimaatrobuuste, landschappelijke zone (klimaatmantel). Natuurlijke laagtes zijn te benutten om water vast te houden bovenstrooms in het watersysteem, in combinatie met ontwikkeling van natte natuur, agroforestry (combinatie van bos- en landbouw) en de ontwikkeling van bos en veen dat CO₂ kan opnemen.

Waterfabriek

De rwzi Apeldoorn wordt geoptimaliseerd voor de winning van grondstoffen en energie, die we ook leveren aan de naburige omgeving. Bij Wilp verkennen we de realisatie van een waterfabriek, een zuiveringsconcept waarbij afvalwater met een nog hoger zuiveringsrendement wordt gezuiverd. Dit effluent kan als aanvulling op het oppervlaktewater worden ingezet.

Energieneutraal

In de Regionale Energie Strategieën (RES) werken we samen aan een energieneutrale, bebouwde omgeving. In de RES zijn scenario’s geschetst voor grootschalige opwekking van hernieuwbare elektriciteit uit zon en wind met de A1 en A50 als zoekgebieden. Voor een deel van deze energieopgave wordt door diverse gemeenten in deze zones ruimte gezocht. We zien kansen in de combinatie van kleinschalige zonnevelden, waterberging en natuurontwikkeling met recreatie.

Warmte

In de Regionale Structuur Warmte, een onderdeel van de RES, zijn de belangrijkste warmtebronnen in beeld, zoals onze rwzi’s. We werken samen met de gemeenten Apeldoorn, Voorst en Epe aan de ontwikkeling van een warmtevisie. In Apeldoorn werken we aan het aquathermieproject Kerschoten. Hierin wordt het effluent (gezuiverd afvalwater) van Apeldoorn ingezet als warmtebron voor de wijk met 880 woonequivalenten. Ook in de wijk De Maten loopt een TEO/Transformproject.

Zuidelijke IJsselvallei

Voor de hele IJsselvallei werken we met meerdere gebiedspartijen aan de realisatie van het Masterplan IJsselvallei. We zien kansen om de landschappen bij Apeldoorn richting het zuiden te verbinden met een ‘groene ruggengraat’ (klimaatcorridor) door de hele IJsselvallei, waarin natuurgebieden worden verbonden. Zo koppelen we ook Voorsterbeek (Kader Richtlijn Water), Beekbergse beeksysteem, WaardeVOL Brummen, Tichelbeekse Waard en Soerense Beekdal. Tegelijk zetten we ons met de partners in de IJsselvallei in voor een omslag naar natuurinclusieve kringlooplandbouw en lokale economie.

Water vasthouden

Veel water in de IJsselvallei komt van de Veluwe en wordt snel afgevoerd naar de IJssel. Zo functioneerde het watersysteem altijd, maar we zoeken naar een manier om dat water langer vast te houden. De Oude IJssel en de Voorsterbeek hebben nog een opgave Kader Richtlijn Water waar we ons voor inzetten, ook daarvoor is water vasthouden in het bovenstroomse gebied essentieel. De zwemwaterkwaliteit Cortenoever blijven we goed in de gaten houden.

Waterwinning

Ten oosten van Apeldoorn wint Vitens drinkwater. Bij de ontwikkelingen in dit gebied is het zaak om een nieuwe balans te vinden tussen waterwinning, infiltratie, beperken van de afstroming en het terugbrengen of afvoeren van water. Met Vitens en andere partners onderzoeken we een dynamische vorm van waterwinning, die beter inspeelt op klimaatomstandigheden en veranderende wensen van stad en land en die de zoetwatervoorraad vergroten. Ook wordt onderzocht in onder andere Waterrotonde Eerbeek of gezuiverd rioolwater kan worden benut om het watersysteem aan te vullen.

Waterafvoer

Met het project Ruimte voor de Rivier, met inrichting van uiterwaarden en dijken, is op sommige locaties de afvoercapaciteit vergroot. Daardoor is de overstromingskans kleiner geworden. In de komende planperiode vindt een nieuwe toetsronde van de primaire waterkering plaats en brengen we gezamenlijk met de andere waterschappen de veiligheidsopgave langs de IJssel in beeld.