Het klimaat is aan het veranderen. Sinds 1900 is de temperatuur in ons gebied al met bijna 2⁰C gestegen en is de hoeveelheid neerslag met 25 procent toegenomen. We krijgen meer en meer te maken met temperatuurstijging, hevige piekbuien en lange perioden van droogte.

Daarom moeten ons aanpassen aan de gevolgen van extreme weersomstandigheden die de klimaatverandering met zich mee brengt. Denk hierbij aan de gevolgen voor waterveiligheid, wateroverlast, waterkwaliteit, hittestress, biodiversiteit en droogte. De gevolgen van klimaatverandering kunnen we alleen opvangen door de veerkracht van het natuurlijke bodem- en watersysteem te herstellen, evenals de verbinding tussen de stad en het omliggende landelijk gebied. En dus moeten we anders omgaan met de ruimtelijke inrichting in Nederland. Dit wordt ruimtelijke adaptatie genoemd. Onze focus op de korte termijn ligt op het bestrijden van de gevolgen van droogte. We zien vooral rondom het voorkomen van droogte en het aanpassen aan de gevolgen van droogte een grote opgave voor de komende jaren.

Grondwater aanvullen

Herstel van het natuurlijke systeem begint met het vergroten van de infiltratie van regenwater in de bodem. De Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug zijn de belangrijkste plekken waar het regenwater zowel het diepe als het ondiepe grondwatersysteem aanvult. Dit grondwater is de bron van water in tijden van droogte. Het vormt daarmee de verbinding tussen natte en droge perioden en aangezien de droge perioden langer én nog droger worden, zijn we sterker afhankelijk van het grondwater. Met gebiedspartijen gaan we in gesprek om het Blauwe Hart verder aan te vullen.

Klimaatmantels helpen

Ook de verbinding tussen de stad en het omliggende platteland moet worden hersteld. Met het creëren van zogenoemde klimaatmantels (zie verhaal waterinclusieve bebouwde omgeving (linkje) rond bebouwd gebied kunnen de negatieve effecten worden verminderd. Bijvoorbeeld door overtollig water vast te houden en te infiltreren. Bijkomend, positief effect van klimaatmantels is dat de inwoners dit gebied als recreatiegebied kunnen benutten en daar in tijden van warmte verkoeling kunnen vinden.

Sponswerking vergroten

Stedelijke gebieden zijn vaak sterk verhard en versteend waardoor de natuurlijke veerkracht en sponswerking is verdwenen. Dit laatste houdt in dat geen water meer kan worden opgenomen in de bodem en dat dit via het riool wordt afgevoerd of dat het op straat blijft staan. Overigens geldt de afname van de sponswerking ook voor het landelijk gebied. De sponswerking is belangrijk om wateroverlast te verminderen en om water beschikbaar te hebben in tijden van droogte.

Meeliften met economische ontwikkeling

In bebouwd gebied gaan we gebruik maken van de veranderingen door economische groei. Het is wenselijk om in- en uitbreiding klimaatinclusief uit te voeren, dit bespreken we  met onze gemeenten. We zoeken ruimte in de openbare en de particuliere ruimte zodat bewoners ook letterlijk een steentje bijdragen. Klimaatadaptatie moet ‘landen’ op verschillende plekken. We redden het niet alleen met maatregelen in het watersysteem, maar hebben ook het groen (parken, wadi’s, daken, tuinen) nodig. Klimaatadaptatie werkt door in burgerinitiatieven, in het ontwerp van gebouwen en openbare ruimtes, in diverse sectoren (niet alleen water) en op diverse schaalniveaus.
Hoewel hittestress nog niet gevoeld wordt als een urgent probleem, laten de klimaatvoorspellingen een duidelijke stijgende trend zien: de zomers worden warmer en steeds vaker zal sprake zijn van hittestress. Vooral kwetsbare groepen hebben daaronder te lijden, de arbeidsproductiviteit daalt en de problemen rond waterkwaliteit nemen toe.

Meer informatie

• Samen met de gemeenten in ons beheergebied werken we samen aan klimaatadaptatie. Dit is verankerd in de Regionale Adaptatiestrategie.
• Meer informatie en achtergronden over de effecten van klimaatverandering zijn te vinden in de klimaateffectatlas Vallei en Veluwe.
• Download het Adaptief beleidskader klimaatadaptatie KACTUS van Waterschap Vallei en Veluwe.

Een waardevolle leefomgeving in een veranderd klimaat