Klimaatverandering is van alle tijden. De effecten ervan, zoals wateroverlast, hittestress en droogte, zijn nu echter veel zorgelijker. Sinds 1900 is de temperatuur in ons gebied al met bijna 2⁰C gestegen en is de hoeveelheid neerslag met 25 procent toegenomen. En ervaringen in 2018 tonen aan dat ook droogte ons in de zomer flink parten kan spelen. De gevolgen van klimaatverandering kunnen we alleen opvangen door de veerkracht van het natuurlijke bodem- en watersysteem te herstellen, evenals de verbinding tussen de stad en het omliggende landelijk gebied.
Grondwater aanvullen
Herstel van het natuurlijke systeem begint met het vergroten van de infiltratie van regenwater in de bodem. De Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug zijn de belangrijkste plekken waar het regenwater zowel het diepe als het ondiepe grondwatersysteem aanvult. Dit grondwater is de bron van water in tijden van droogte. Het vormt daarmee de verbinding tussen natte en droge perioden en aangezien de droge perioden langer én nog droger worden, zijn we sterker afhankelijk van het grondwater.
Klimaatmantels helpen
Vervolgens moet de verbinding tussen de stad en het omliggende platteland worden hersteld. Met het creëren van zogenoemde klimaatmantels (zie verhaal waterinclusieve bebouwde omgeving (linkje) rond bebouwd gebied kunnen de negatieve effecten worden verminderd. Bijvoorbeeld door overtollig water vast te houden en te infiltreren. Bijkomend, positief effect van klimaatmantels is dat de inwoners dit gebied als recreatiegebied kunnen benutten en daar in tijden van warmte verkoeling kunnen vinden.
Sponswerking vergroten
Stedelijke gebieden zijn vaak sterk verhard en versteend waardoor de natuurlijke veerkracht en sponswerking is verdwenen. Dit laatste houdt in dat geen water meer kan worden opgenomen in de bodem en dat dit via het riool wordt afgevoerd of dat het op straat blijft staan. Overigens geldt de afname van de sponswerking ook voor het landelijk gebied. De sponswerking is belangrijk om wateroverlast te verminderen en om water beschikbaar te hebben in tijden van droogte.
Meeliften met economische ontwikkeling
In bebouwd gebied gaan we gebruik maken van de veranderingen door economische groei. In- en uitbreiding voeren we alleen nog klimaatinclusief uit. We zoeken ruimte in de openbare en de particuliere ruimte zodat bewoners ook letterlijk een steentje bijdragen. Klimaatadaptatie moet ‘landen’ op verschillende plekken. We redden het niet alleen met maatregelen in het watersysteem, maar hebben ook het groen (parken, wadi’s, daken, tuinen) nodig. Klimaatadaptatie moet doorwerken in burgerinitiatieven, in het ontwerp van gebouwen en openbare ruimtes, in diverse sectoren (niet alleen water) en op diverse schaalniveaus.
Hoewel hittestress nog niet gevoeld wordt als een urgent probleem, laten de klimaatvoorspellingen een duidelijke stijgende trend zien: de zomers worden warmer en steeds vaker zal sprake zijn van hittestress. Vooral kwetsbare groepen hebben daaronder te lijden, de arbeidsproductiviteit daalt en de problemen rond waterkwaliteit nemen toe.
