Veilige dijken en dynamisch buitenwater
Dijken beschermen ons tegen overstromingen en zijn ook belangrijke landschappelijke elementen met verschillende functies en waarden. Hetzelfde geldt voor het aanliggende gebied binnendijks en buitendijks. In het beheer en bij noodzakelijke verbeteringen houden wij daar rekening mee. Op en aan de dijk is ruimte voor meer natuurwaarden in combinatie met aantrekkelijke en kleinschalige landbouw- en recreatielandschappen. Het landschap wordt beleefd door de vele routes op en langs de dijken. Visvriendelijke en energieneutrale kunstwerken zijn de verbinding tussen het binnendijks gebied en het buitenwater (rivier of meer). Wij zoeken bij dijkverbeteringen naar mogelijkheden om deze te combineren met dynamische (rivier)systeemmaatregelen, versterking van ruimtelijke kwaliteiten en andere opgaven, zoals natuur of scheepvaart.
Multifunctionele dijken als structuurdrager voor recreatie en biodiversiteit
Riviersysteemmaatregelen voor waterveiligheid en vasthouden van water
Verbeteren migratie van binnen naar buitenwater
Energieneutrale monumentale kunstwerken
Dijkverbetering en systeemmaatregelen
Nederland strijdt al eeuwenlang tegen overstromingen. Het bouwen van dijken is een beproefde methode en in de loop van de tijd zijn die dijken steeds verder verhoogd en versterkt. Om ook in de toekomst mensen en economische waarde voldoende te beschermen tegen het wassende water zijn strenge normen in de wet vastgelegd. Om hier in 2050 aan te kunnen voldoen, blijven versterkingen van met name de rivierdijken nodig. Bij dijkversterkingen onderzoeken we met onze partners de samenhang met het hele watersysteem. Voor bijvoorbeeld de rivieren kan dit resulteren in dijkverbeteringen in combinatie met maatregelen in de uiterwaarden voor lagere rivierwaterstanden. Deze riviersysteemmaatregelen kunnen ook bijdragen aan andere doelen of opgaven. De rivieren en meren herbergen belangrijke Natura 2000-gebieden, voorzien in zoetwater en hebben een belangrijke functie voor de scheepvaart. Zo is de diep ingesneden IJssel de enige ‘dalrivier’ van Nederland, die, door zijn lage ligging, in droge periodes nu al water vanuit de omliggende (binnendijkse) gebieden onttrekt.
Samenspel
Wij blijven werken aan onze dijken. Door dagelijks beheer om ze op orde te houden en waar nodig verbetermaatregelen te nemen. De dijk is nooit af en we moeten rekening houden met een toenemende kans op hogere waterstanden. Veranderingen in het riviersysteem door klimaat en bodemerosie hebben niet alleen invloed op de waterveiligheid, maar ook de scheepvaart, de natuur en de zoetwatervoorziening. De ‘Voorkeursstrategie Rivieren’ in het nationale Deltaprogramma bestaat uit een samenspel van dijkverbeteringen en riviersysteemmaatregelen. Voor dijkverbeteringen is er het Hoogwaterbeschermingsprogramma, voor riviersysteemmaatregelen is er een programma Integraal Riviermanagement in ontwikkeling. Het genoemde samenspel vraagt van ons dat we maatregelen goed afstemmen met onze partners en kansen voor gebiedsgericht samenwerken benutten. Bijvoorbeeld door maatregelen voor waterveiligheid, scheepvaart en natuur in één keer uit te voeren.
Zoetwaterbuffer
De randmeren zijn als onderdeel van het IJsselmeersysteem een belangrijke zoetwaterbuffer. Het IJsselmeerpeil is flexibel gemaakt om de zoetwatervoorraad te vergroten voor droge periodes. Op termijn moet voor het IJsselmeerpeil rekening worden houden met een hogere zeespiegel. Deze ontwikkelingen raken ook onze primaire waterkeringen en de vrije afwatering van de Eem op het randmeer.
Meer doen met dijken
Het beheer en de verbetering van dijken pakken we integraal aan en we nemen daarin de samenhang met het riviersysteem en het aanliggend binnendijks gebied mee. Zo ontstaan kansen voor andere functies en waarden op en aan de dijk, zoals natuur, recreatie, wonen en werken en kan ruimte worden gemaakt voor meer dynamiek in de randmeren en het riviersysteem. Dat wil zeggen dat het systeem minder in een keurslijf zit en makkelijker kan meebewegen met hoogwater en droogte. De dijken worden bijvoorbeeld structuurdragers voor het landschap en bieden ruimte voor multifunctioneel gebruik. Dijken zijn de ultieme plek om de dynamiek van het buitenwater te beleven. Meer verbinding tussen het buitenwater en het regionaal watersysteem vergroot de beleefbaarheid en kan resulteren in nieuwe ecologische verbindingen.
